30 marca 2011 roku, o godzinie 14.00, w sali kameralnej Młodzieżowego Centrum Kultury, wykład o sztuce Czarnej Afryki, wygłosi Jolanta Koziorowska. Prelekcja odbędzie się w ramach Skierniewickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

W sztuce afrykańskiej dominuje rzeźba (polerowana lub polichromowana). Najczęściej wykorzystywanym materiałem jest drewno, rzadziej stosuje się glinę, metal, kość słoniową lub kamień. Twórczość rzeźbiarską cechuje niezwykła różnorodność form (odrębnych dla każdego plemienia), od niemal realistycznych do abstrakcyjnych. Mimo braku jednolitego stylu łączą je wspólne cechy. Charakterystyczna jest frontalność przedstawionych postaci – ukazywanie ich od przodu, tylko z jednego punktu widzenia. Wizerunki ludzi – komponowane symetrycznie – są statyczne, pozbawione wszelkiego ruchu (stojące lub siedzące). Ich forma podporządkowana została celom ideowym. Artyści nie dążą do ukazania piękna i zachowania poprawności anatomicznej. Po odrzuceniu zbędnych szczegółów postacie tworzą proste, zwarte bryły. Bywają poddawane geometryzacji i redukcji do schematycznego znaku. Dzięki tego typu zabiegom rzeźba afrykańska uzyskuje niezwykłą ekspresję. Niewielkie znaczenie ma malarstwo, ograniczające się w zasadzie do polichromowania rzeźb i masek oraz zdobienia domów i naczyń ceramicznych. Najpowszechniej używane kolory to: czerwony, biały i czarny.
 
Nietrwałość stosowanego materiału (drewna) spowodowała, że większość zachowanych obiektów sztuki afrykańskiej pochodzi z XIX i XX wieku. Nieliczne zabytki z epok wcześniejszych dowodzą jednak, że wbrew potocznemu przekonaniu o prymitywizmie i zacofaniu kulturowym tego regionu już od starożytności istniały tu dobrze rozwinięte ośrodki sztuki. Najbogatszą przeszłość artystyczną mają tereny wzdłuż rzeki Niger w środkowozachodniej Afryce, znajdujące się obecnie w Nigerii. W starożytności kwitła tu kultura nok (IX-II w. p.n.e.), po której pozostały terakotowe głowy i rzeźby niemal naturalnej wielkości oraz figurki zwierząt. W obecnym tysiącleciu rozwijała się na tym obszarze sztuka Joruby – federacji państw-miast rządzonych przez królów cieszących się boską czcią. Głównymi ośrodkami sztuki słynącej z wysokiego poziomu artystycznego i technicznego (zwłaszcza techniki odlewu brązu na tracony wosk) były miasta Ife i Benin. Rozwinął się tu styl o zadziwiająco dużej wierności wobec natury.

Tradycyjne budownictwo afrykańskie to niemal wyłącznie konstrukcje z drewna, trzciny i gliny. Dominują domostwa na planie koła i prostokąta, z dachami w kształcie stożka i kopuły, a także płaskimi lub dwuspadowymi. Podstawowy wpływ na style architektoniczne mają warunki naturalne i klimatyczne. Na obszarach suchych, gdzie występują silne wiatry, wznosi się niskie zabudowania z gliny o płaskich dachach. W rejonach dżdżystych buduje się wysokie chaty drewniane ze spiczastymi strzechami z liści palmowych. Ludy koczownicze stawiają namioty ze skór rozpiętych na konstrukcjach z gałęzi. Niektóre plemiona dekorują swe domostwa. Zewnętrzne ściany glinianych domów malowane są we wzory geometryczne (zygzaki, trójkąty, pasy). Drewniane podpory i odrzwia w pałacach szefów plemion zdobi się rzeźbionymi motywami geometrycznymi lub figuralnymi (postacie ludzkie stojące jedna na drugiej).

Na formy architektoniczne miała wpływ również obserwacja natury. Meczety występujące w Czarnej Afryce przypominają kopce termitów lub kaktusy. Budowle takie, najeżone drewnianymi belkami niczym kolcami, znajdują się m.in. w Mali (meczet w Dżenne), Ghanie i Sudanie. Pochodzą z XVI-XIX wieku, a ich styl określa się jako „kaktusowy”.

Niegdyś Afryka mogła poszczycić się również imponującymi budowlami z kamienia. Jednym z nielicznych zachowanych przykładów są ruiny miasta Zimbabwe (XII - XV w.), stolicy Wielkiego Zimbabwe. Składają się one z trzech kompleksów budowli: twierdzy na wzgórzu (tzw. Akropol), eliptycznej budowli otoczonej pierścieniem murów o wysokości 10 metrów (tzw. Świątynia) oraz ruin zabudowań miejskich. Obiekty te, których przeznaczenie do końca nie zostało wyjaśnione, wykonano z granitowych bloków układanych bez zaprawy murarskiej. Są one dowodem istnienia w Afryce dobrze zorganizowanych państw już przed wieloma wiekami.

Pierwsze wyroby artystów afrykańskich pojawiły się w Europie za sprawą Portugalczyków na przełomie XV-XVI wieku. Ich wartość doceniono jednak dopiero pod koniec wieku XIX, na fali masowego wywozu dzieł sztuki z Afryki. Już wkrótce wywarły one duży wpływ na sztukę europejską. Na początku XX wieku stały się ważnym źródłem inspiracji dla twórców sztuki awangardowej (kubizmu, fowizmu i ekspresjonizmu), zafascynowanych ich niezwykle uproszczoną formą. W ciągu ostatnich lat wraz z postępem cywilizacji w wielu regionach Afryki tradycyjna twórczość plemienna zaczęła zmieniać swój pierwotny sens i przeznaczenie. Stała się również wytworem przemysłu pamiątkarskiego, pracującego głównie na potrzeby turystów. Maski obrzędowe przekształciły się w ozdobne plakiety służące do wieszania na ścianę, a tańce rytualne – w zabawowe widowiska. Zapraszamy!

Fot. kologeograficzne.blogspot.com

 

Radio Victoria – rozgłośnia diecezji łowickiej. Powstała 25 marca 1995 roku. W roku 1998 została włączona do sieci rozgłośni katolickich „Plus” i przyjęła nazwę „Plus”. Radio rozpoczęło ekspansję, wybudowano nadajniki pokrywające swym sygnałem obszar od Łodzi po Warszawę – stąd slogan „między Łodzią a Warszawą”. W roku 2004 wystąpiła z sieci „Plus” i wróciła do pierwotnej nazwy. Siedziba stacji znajduje się w Łowiczu. Radio posiada studia terenowe w Kutnie, Rawie Mazowieckiej, Żyrardowie oraz Skierniewicach.